نکته مهم دردوره بلوغ، برقراری ارتباط صحیح با نوجواناست. کودک دلبند دیروز شما با تغییراتی که در جسم و روانش روی می دهد پا به دورانبزرگسالی می نهد. اینکه او می خواهد هویت جدیدی را برای خودش به دست آورد، طبیعیاست که در برقراری رابطه با او مشکلاتی برای شما به وجود آید.
برای اینکه روابط والدین و مربیان با فرزند یا دانش آموز نوجوان شان صمیمانه تر و گرم ترباشد، لازم است که به نکات زیر توجه کنید
پذیرشنوجوانان:
گام اول برای ایجاد و تحکیم یک رابطه دوستانه و صمیمی یانوجوان این است که او را با همه کمی ها و کاستی هایش قبول داشته باشید. کاستی هایرفتاری او را همچون نقاط قوت و توانایی بپذیرید و او را به عنوان فردی که دارایاستقلال، سلیقه های خاص و عقاید قابل ارائه است، نگاه کنید. احساساتش را پذیرفته واعتماد به نفس او را با کم اهیمت جلوه دادن اشتباهات و تقدیر از کارهای پسندیده اشبالا ببرید.
نوجوانان تان را درک کنید:
درک و برداشتاز زندگی و مسائل آن متفاوت از برداشتی که نوجوان دارد. او زندگی را به ساده ترینوجه ممکن می نگرد، به طوری که عقایدش برای شما پوچ و مسخره است. نسبت به عقایدش بیاهمیت نباشید و وی را مورد تمسخر قرار ندهید. چرا که این استهزاء به تداوم رابطهعاطفی با فرزندان لطمه می زند.
ارتباط را دو طرفه کنید:
در بسیاری از اوقات و به دلایل گوناگون ممکن است شما والدین و مربیان بهنوجوانان بگویید که چه بکند و چه نکنند و از او توقع حرف شنوی نیز داشته باشید. اینبرخورد با نوجوان که حاکی از ارتباط یک طرفه، معیوب و غیرقابل دوام است، منجر بهسرکشی و عصیان نوجوان در برابر دستورات شما می شود و به رابطه عاطفی و صمیمانه بینشما و او لطمه می زند. در این مواقع بهتر است در برخورد با نوجوان، هر زمان که سخنیرا گفتید از او نیز سخنی بشنوید و نظر ا و را نسبت به وظایف محوله اش جویا شوید.
از دادن پند و اندرز مستقیم خودداری کنید:
نوجوانان ازشنیدن نصیحت و اندرز مستقیم و این که آن ها را یک جا ارائه کنید و اشکالات رفتاری وگفتاری شان را تذکر بدهید گریزان هستند. نوجوانان اعمال خود را بی نقص می دانند وتحمل شنیدن پند و اندرز از جانب شما را ندارند. جهت اصلاح رفتار، آن ها را به طورغیر مستقیم نسبت به اعمال و رفتار نادرست شان آگاه کنید و خودتان الگویی برای آن هاباشید تا با پیروی از رفتار و گفتار شما روش صحیح برخورد را فرا گیرند. به نوجوانانتان آزادی عمل بدهید. همچنان که به کودک نوپا اجازه می دهیم تا گاهی خود به تنهاییراه رفتن را امتحان کند و دفعاتی هم به زمین افتد، باید به نوجوان هم اجازه داد کهتا حدودی پیامدهای رفتارهایش را تجربه کند و طعم برخی سختی ها را چشیده و برایزندگی مقاوم شود.
برای ارتباط با نوجوان وقت کافیبگذارید:
نوجوانان نیازمند توجه هستند. آن ها می خواهند صحبت کنند. اعتراض کنند و از هیجانات و اتفاقاتی که در مدرسه می افتد و یا از دوستانشان میشنوند، حرف بزنند؛ هر چه زمان این ارتباط با شما به عنوان مادر، پدر و یا مربیبیشتر باشد ،بهبود خرسندی آن ها بیشتر شده و امکان ارتباط نادرست و غلط آن ها کمتر خواهدشد.
توجه به تاثیر مشکلات اجتماعی :
مشکلات اجتماعیتاثیرات ناخوشایندی برنوجوانان دارند. عدم مداخله شما والدین و مربیان در بهبود شرایط اجتماعی، تاثیرتلاش هایتان را در خانه و مدرسه کمرنگ می کند.
انرژی سرشارنوجوانان نیاز به تخلیه دارد:
در این سنین نوجوان دارای انرژی فراوانجسمانی است، بخشی از این انرژی درغریزه جنسینهفته است و بخشی دیگر به صورترفتارهای پرخاشگرانه، مبارزه طلبی، حادثه جویی و ... بروز می کند. تشویق نوجوانانبه انجامورزش های مختلف، شرکتدر فعالیت های الگوسازی برای آنان و تحریک آن ها بر همانند سازی با آن الگوها باعثمی شود تا آن ها انرژی خود را به طریق منطقی تخلیه کنند.
وضعیتتحصیلی نوجوان را پیگیری کنید:
در این سنین ممکن است که فرزند شما نسبتبه دروس اظهار بی علاقگی نماید و به اموری مثل افراط در ورزش کردن، رسیدن به سر ووضع خود و ... بپردازد، چنان که می دانید پند، اندرز، سرزنش و مقایسه با دیگرانکارساز نیست، علت بی توجهی او را نسبت به درس جست و جو کرده و سعی در برطرف نمودنمشکل کنید.
آموزش مهارت در برقراری روابط اجتماعی:
نوجوانان در دوره بحران بلوغ نسبت به تعلق داشتن خود در گروه کودکان و یا بزرگسالان سردرگم می شوند و ممکن است که در میان جمع خانوداه و دوستان و آشنایان،رفتارهای بزرگ تر از سن و یا گاهی کودکانه از خود بروز داده وروابط اجتماعیپسندیده ای برقرار نکنند. باشرکت دادن فرزند نوجوان تان در جمع دوستان و آشنایان مهارت روابط اجتماعی او راافزایش دهید، مثلا با فرزند نوجوان خود به گردش های دو نفره بروید و در بسیاری ازروابط اجتماعی نظیر آشنا شدن با دیگران، خرید کردن از مغازه، پیدا کردن نشانی یکموسسه و در خواست انجام کاری از یک اداره با وی تمرین عملی کنید.
استقلال طلبی نوجوان:
نوجوان می خواهد از قید و بندهایدورانکودکی که او را به خانواده اش متصل کرده است، جدا شود و الگوهای جدیدی راجایگزین آنان کند. از طرفی نیز شدیدا به خانواده وابسته است و می خواهد که توقعاتشرا برآورده کنند لذا حس استقلال طلبی خود را با مخالفت، مقاومت کردن و لجبازی باوالدین و مربیان نشان می دهد و این نیاز نوجوان برای شما مشکل آفرین می شود. برایبرخورد با این رفتار نوجوان، بهتر است همیشه با او به لحنی صحبت کنید که احساس نکندبرایش تصمیم گیری می کنید آزادی را به تدریج و متناسب با سنی که دارد به او عطاکنید و نظارت غیر مستقیم داشته باشید و اگر زمانی دریافتید که از آزادی شما، سوءاستفاده کرده به او تذکر داده و او را متوجه اعمالش کنید. بدانید که حذف آزادی،برای یک مدت کوتاه می تواند برایش آموزنده باشد.
چند توصیه برای والدین
- برای بروز اختلاف نظرها آمادگی داشته باشند
- آرام گیرند
- انعطاف پذیر باشند
- همه چیز را جدی نگیرند
- حس شوخ طبعی خود را حفظ کنند
- بیش از حد تحت تأثیر نوجوان قرار نگیرند
- از دانش و آگاهی برخوردار باشند
- به نوجوان در کسب مهارتهای اجتماعی و زندگی کمک کنند
- حس مسئولیت پذیری واعتماد به نفس را تقویت کنند
- با تغییرات بلوغ آشنا کنند
- عزت نفس نوجوانان را با برخورد احترام آمیز افزایش دهند
- با ایجاد رابطه صمیمانه و احترام آمیزو درک شرایط وی، تعارضات ااجتماعی و رفتاری را کاهش دهند
- با رفع تبعیض، ریشه حسادت را بخشکانند
- عملکرد جنسی را آموزش دهند
- مشاور خوب و قابل اعتمادی برای نوجوان باشند.
تهیه وتنظیم:معصومه معتمدی
مسئول واحدسلامت نوجوانان،جوانان ومدارس
مرکز بهداشت شهرستان چناران پاییز92
منبع:
1.سایت وزارت بهداشت
2.دانشنامه رشد